پدافند غیر عامل
پدافند غیر عامل به مجموعه اقدامات غیر مسلحانه ای که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب پذیری، تداوم فعالیت های ضروری، ارتقاء پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدها و اقدامات نظامی دشمن می شود.
در تعریفی دیگر پدافند غیر عامل، تمهیداتی است که در زمان صلح صورت می گیرد و امروزه مردم نیازمند خدمات متفاوتی بوده و نیز به دنبال محیطی آرام و قابل سکونت درون شهرها با آسایش می باشند و عمده ترین هدف پدافند غیر عامل، ایمن سازی و کاهش آسیب پذیری زیرساخت های مورد نیاز مردم است که باید با یک برنامه ریزی و طراحی در توسعه پایدار کشور نهادینه شود. و برای اصلاح زیرساخت های فعلی راهکارهایی با مهندسی مجدد لازم است.
پدافند غیر عامل به دو بخش پدافند سخت و پدافند نرم تقسیم می شود . در پدافند سخت اقدامات سخت افزاری مثل اقدامات مهندسی، پیشگیری، پیش بینی و کاهش مخاطرات و در پدافند نرم استفاده از تاکتیک هایی است که مشتمل بر برنامه ریزی و آماده سازی سیستم و سازمان هاست.
در آیین نامه ی اجرایی بند ۱۱ تبصره ۱۲۱ قانون برنامه چهارم توسعه، پدافند غیرعامل اینچنین تعریف شده است: مجموعه اقدامات غیر مسلحانه ای که موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی،ساختمان ها،تأسیسات، تجهیزات و شریان های کشور در مقابل عملیات خصمانه و مخرب دشمن و یا کاهش مخاطرات ناشی از سوانح غیرطبیعی میگردد پدافند غیرعامل نامیده میشود.
همچنین بر اساس سیاست های کلی نظام ، ابلاغی توسط رهبر معظم انقلاب،پدافند غیرعامل اینگونه تعریف میشود: مجموعه اقدامات غیرمسلحانه ای که موجب افزایش بازدارندگی،کاهش آسیب پذیری،تداوم فعالیت های ضروری، ارتقاء پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدها و اقدامات نظامی دشمن می شود.
بنابراین با توجه به تأکید بر محافظت از غیرنظامیان در تعریف پدافند غیرعامل میتوان دایره ی شمول آن را گسترش داده و بر اساس نگرش عام دفاع غیرنظامی،پدافند غیرعامل را بدین شکل تعریف نمود:
هر اقدام غیر مسلحانه ای که موجب کاهش آسیب پذیری نیروی انسانی،ساختمان ها،تأسیسات، تجهیزات، اسناد و شهرهای کشور در مقابل بحران هایی با عامل طبیعی (خشکسالی،سیل، زلزله، رانش، لغزش، طوفان،…) و عامل انسانی (جنگ، شورش های داخلی، تحریم،…..)گردد پدافند غیرعامل خوانده می شود